شرکت مهندسی هدیه سبز پرشین

مقدمه

امروزه شهر تهران در موقعیتی قرار دارد که پرداختن جدی به مسائل محیط زیست وفضای سبز آن ضرورتی اجتناب نا پذیر است و تاخیر در برخورد با این واقعیت را بدون تردید باید به منزله یک فاجعه تلقی کرد. شهر تهران به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان با میزان سرانه فضای سبزغیر استاندارد ومنابع آب وخاک آلوده، آلودگی های صوتی، شیمیایی وفیزیکی به طور دائم موجب بیقراری جسم و روح شهروندان را فراهم می آورد. ساخت و سازهای بی امان،افزایش بی وقفه وسائل نقلیه ،گسترش صنایع آلوده کننده ، افزایش جمعیت والگوی مصرف وعدم رعایت ملاحظات محیط زیستی همگی سبب ایجاد دامنه وسیعی از معضلات در شهر تهران شده است .

ما هر روزه شاهد عقب نشینی فضای سبز در برابر بتون وآهن وسنگ وسیمان هستیم. هر روز شاهد دور شدن خود وکودکان از محیط های طبیعی که عامل اصلی رشد سالم وخلاق می باشد هستیم. نگاه واقع بینانه وهوشیارانه به وضعیت موجود مسئولیت همه ما را در ایجاد وتوسعه اصولی فضای سبز وبهسازی محیط طبیعی سنگین تر می سازد.

وجود فضای سبز در شهرها در تولید اکسیژن وتصفیه هوا، توسعه پوشش گیاهی، حفظ شرایط اکولوژیکی و ممانعت از انهدام پیوندهای اکوسیستم، پایداری زنجیره غذایی، حفاظت از ذخایر ژنتیکی،آرامش روح و روان ایجاد امکانات جهت گذراندن اوقات فراغت وآموزشی، کاهش آلودگی ها و گردوغبار، تبدیل اثرات گلخانه ای، تخفیف بازتاب انرژی، ترمیم لایه ازن، سلامتی شهروندان، گسترش بهداشت جسمی وروانی شهرنشینان تاثیر بسیار شایانی دارد.

ولی مسئله اینجاست که افزایش قیمت زمین، افزایش جمعیت و بالا رفتن میزان وتراکم ساخت وسازها، نابودی باغات خصوصی واز بین رفتن بسیاری از درختان کهنسال در جریان ساخت وساز ومسائل فرهنگی و اقتصادی، توسعه فضای سبز در کلان شهرها را با مشکلات زیادی مواجه نموده است. با کمبود سطوح مسطح در شهرها، سطوح عمودی و سطوح شیبدار در حاشیه بزرگراهها ،خیابانها وبدنه های شهر همچون دیوارهای منازل از اهمیت زیادی برخوردار خواهند بود.

معابر وبزرگراهها از جمله نقاطی هستند که به علت کثرت تردد در آنها نیاز به پوشش سبز مناسب برای کاشت احساس می شود. در حاشیه بزرگراهها، وجود شیبهای تند و شرایط نامناسب و نیز دیواره های بلند بتونی علاوه بر ایجاد چشم اندازنامطلوب، آلودگی صوتی ودر نتیجه عدم آرامش برای ساکنین محیط اطراف آن ایجاد نموده است. لذا لازم است با انتخاب گیاهان مناسب ومقاوم، سازگار وتلفیق آنها با سازه های معماری، برروی آنها پوششی سبز ایجاد نموده مضمن جلوگیری از آلودگی صوتی ،آلودگی هوا ، فرسایش خاک و…… محیطی زیبا ودلپذیر بوجود آورد وموجبات گسترش فضای سبز شهری را پدید آورده و فضای مرده وعاری از حیاط را زنده وشاداب نموده وروح و روان خسته شهروندان را رنگ و رونق تازه ای بخشید.

تعریف فضای سبز عمودی

منظور ازسطوح سبزعمودی کلیه دیوارها، نرده ها ستونها، سایبانها، لبه های بیرونی پنجره ها، لبه بامها، بالکنها، ساختمانها و……می باشد که به نوعی توسط گیاهان زینتی پوشش داده می شود تا اهداف خاص ایجاد فضای سبزعمودی را تامین نماید. استفاده از این گیاهان در این سطوح راهکاری مناسب جهت استفاده از سطوحی است که هیچ گونه کاربری نمایشی ندارند.

اهداف ایجاد فضای سبز عمودی

اهمیت وایجاد این نوع فضاها را می توان در موارد زیر خلاصه نمود:

• گسترش فضای سبز شهری
• جلوگیری از آلودگی هوا
• جلوگیری از آلودگی صوتی به عنوان یکی از مهمترین عوامل آلود کننده در بزرگراهها برای ساکنین اطراف. (گیاهان به عنوان دیوار اکوستیک بین فضاهای اطراف نقش ایفا می کنند وارتعاشات صوتی را جذب کرده، دامنه وشدت آن را کاهش می دهند.)
• افزایش دهنده سطوح نرم وکاهنده سطوح سخت
• تعدیل درجه حرارت محیط
• جلوگیری از فرسایش خاک
• پوشاننده مناظر زشت ونامطلوب
• بهبود بهداشت و سلامت روانی واجتماعی
• ایجاد اطمینان وامنیت روانی برای رانندگان درحین عبور از بزرگراهها ومعابر
• ایجاد مناظری چشم انداز وجالب ونقش زیبایی شناسی آن
• ترغیب بیشتر مردم به عبور پیاده و یا دوچرخه از پیاده روهای شهری

مکان یابی سطوح سبز عمودی

• دیوارهای حائل بتونی حاشیه اتوبان ها که همواره با منظر بتونی خود یک محیط خشک و ماشینی را برای شهروندان ایجاد می کند را می توان با استفاده از دیواره های حائل سلوی یا حفره دار ویا پله ها کاشت. گیاهان انتخابی می بایست نیاز آبی کم وحجم ریشه ناچیزی داشته باشند.
• بصورت یک نوار کاشت باریک مجاور دیوارها بطوریکه اصول وظوابط کاشت رعایت گردد. گیاهان بالا رونده می توانند با استفاده از قیم یا بدون قیم سطح دیواری آجری سنگی را پوشش دهند. در پارکهای محله، همسایگی وحتی لکه های سبزبا مساحت کم اگر دیواره های مرزی پارک با گیاهان بالا رونده پوشیده شوند به پارک یا قطعه فضای سبز عمق بخشیده وآن را بزرگتر وچشم نواز می سازند.
• استفاده از داربست های عمودی یا Trellis در ایجاد یک دیواره جداکننده فضای سبز ازمحوطه های اطراف که در مالکیت خصوصی هستند ویا برای ایجاد مرز جدا کننده از محله های بد منظره نظیر مخروبه ها ومحلهای تخلیه نخاله های ساختمانی وغیره مفید می باشد. جنس این داربستها می تواند از مصالح مختلف باشد.
• بصورت یک نوار کاشت در بالای دیواره هایی مانند بزرگراهها و ریزش گیاهان رونده به سمت پایین.
• کاشت در پای ستونها ،آلاچیقها ،نرده ها، داربستها و پیچش گیاهان بالا رونده از روی آنها که محیط مطبوع ودلنشینی را همراه با گیاهان گلدار ومعطر فراهم می آورند.
• کاشت گیاهان رونده وریزشی در گلجای جلوی پنجره یا تراس وبالکنها، لبه بامها یا گلدانهای دیواری ویا روی پایه چراغها، سکوها ،لبه پله ها ویا در مسیر یا نقاطی که امکان احداث باغچه وجود ندارد و یا ایجاد نقاط توجه، عطف وتمرکز مورد نیاز است.
• گیاهان مقاوم وسازگار ودارای ریشه افشان در شیبهای حاشیه اتوبانها به منظور جلوگیری از فرسایش خاک.

عناصر مناسب برای بالارونده ها

آرک(Arc)– آرکها یک ناحیه باغ را به ناحیه دیگر ارتباط می دهند که معمولاً فلزی یا پلاستیکی و یا آجری هستند.

پرگولا (Pergola) – از یک ردیف ستون یا آرک (طاق) در طول مسیر پیاده رو تشکیل می شود که دارای سقف می باشد. اسکلت آنها می توتند از چوب ،فلز ویا آجر باشد. پرگولا وآرک باید به اندازه کافی پهن ومرتفع باشند که پس از رشد کامل بالا رونده ها مردم بتوانند از داخل آنها عبور کنند.

آلاچیق (Arbours) – ساختارهایی با سه بدنه و یک طرف باز و یک نوک می باشند که توسط بالارونده ها پوشیده می شود ومکان سایه لذت بخشی برای نشستن فراهم می کنند. بالارونده های معطر برای این مکانها کاملاً مناسبند. آلاچیق باید به اندازه ای بزرگ باشد که یک میز وچند صندلی درون آن قرار گیرد.

داربستها ( Trellis) – داربستها شبکه های مربع یا مستطیلمی باشند که می توانند ساده و یا پیچنده باشند. بعضی از داربستها پیچیده تر که دارای فرمهای منحنی می باشند نباید بطور کامل با گیاهان پوشیده شوند. داربستهای چوبی باید توسط حفاظ چوب و یا رنگ محافظت شوند. جنس این داربستها می تواند از مصالحی مانند چوب، میل گرد یا پروفیل آهنی گرد شده ،لوله pvc نازک ویا شبکه پیش ساخته پلی اتیلن باشد.

کاشت در داخل دیوار – چند روش برای کاشت در درون دیوار وجود دارد. با کاشت گیاهان کوچک ویا کاشت دانه در داخل دیوارهای سنگی و یا دیوارهای سیمانی قدیمی می توان این عمل را انجام داد.(با اضافه کردن خا ک وایجاد زهکش خوب). گیاهان طالب خشکی برای این مکان مناسبترند.

ایجاد یک آلاچیق ساده

طرح اولیه از آلاچیق دلخواه رسم نمایید. دقت کنید که فضا به اندازه کافی بزرگ باشد تا یک نیمکت ویا میز وصندلی در آن جا شود وبدنه آلاچیق نیز تحمل نگهداری بالارونده ها را داشته باشد.

۴ گودال به عمق cm60 برای پایه های داخل زمین ایجاد کرده و cm15 قلوه سنگ در ته گودالها ریخته و پایه ها را با یک تراز کنترل کنید تا کاملاًعمودی باشند ومابقی گودال را با بتون پر نمایید.

از میخهای گالوانیزه برای محکم کردن تیرهای افقی در دو طرف و پشت کار با رعایت cm30 فاصله استفاده نمایید. برای ایجاد استحکام بیشتر می توانید شکافهایی در پایه ها ایجاد کنید تا تیرهای افقی را در بربگیرند. یک قسمت را به قسمت دیگر مستقیماً با میخ متصل کنید.

برای ایجاد سقف دو پایه را روی زمین گذاشته وآنها را با تیرهای افقی به هم وصل نمایید . مجموعه دیگری به همین شکل ساخته واین دو را با تیرافقی دیگر به هم وصل کنید. سپس این مجموعه را در جهت دلخواه بالا برده وآن را توسط میخ به بالای بدنه متصل نمایید.

رزها وامین الدوله و یاسمن را در کنار آن بکارید. ساقه های بلند را به بدنه ببندید تا از آلاچیق بالا روند.

تا زمانیکه گیاهان رشد کنند گیاهان باید بسته باشند تا تمام آلاچیق را بپوشانند. یک نیمکت ویا یک میز صندلی در داخل آن قرار داده وازاین محیط لذت ببرید.

Clematis Montana با بوی وانیلی برای بهار مناسب می باشد.امین الدوله ها بعد از آن باز می شوند. گرچه نوع قرمز آنها Lonicera periclymenum در اواخر تابستان باز می شوند. یاسمن عطری قوی در عصرهای تابستان ایجاد می کند. درختچه هایی مانند نرگس درختی وسوسن هم می توانند در نزدیکی آلاچیق کاشته شوند تا رایحه ای دل انگیز ایجاد نمایند.

ایجاد داربست

محل ایجاد داربست را انتخاب کرده ، آن را اندازه گیری ونوع دلخواه خود راتعیین نمایید.

گودالی به عمق cm60 ایجاد وcm 10 آن را قلوه سنگ پر نمایید ویک پایه را در داخل آن قرار داده با بتون( مخلوط خشک) پر نمایید.

شبکه را روی زمین قراردهید تا تعیین کنید پایه دیگر در کجا باید قرار بگیرد.سپس حفره دیگری را ایجاد کرده وقلوه سنگها را در ته آن بریزید(پایه را در آن قرارندهید).

از شخصی بخواهید به شما کمک کند تا پانل را در مقابل پایه اول قراردهید وموقعیت آن را با گیره های مخصوص یا میخ گالوانیزه تثبیت نمایید.

در حالیکه انتهای پانل یا شبکه آزاد باشد توسط شخص دیگری نگه داشته می شود. پایه بعدی را درداخل حفره قرار داده وآن را در مقابل پانل بگذارید. پانل را به پایه دیگرفیکس کرده وسپس حفره را با مخلوط بتون پر کنید. مطمئن شوید که پایه کاملاً مستقیم است.

به همین ترتیب می توانید چاله های پایه دیگر را به هم برای اتصال پانلهای بعدی تا ۵ پانل ایجاد نمایید. بالارونده ها را در پای آنها بکارید. ساقه ها را روی داربست پهن کنید تا تمام آن را بپوشاند. رمز یک داربست خوب این است که مطمئن شوید پایه های اصلی به خوبی در خاک فرو رفته اند. در ضمن چوب باید سالم باشد و گره دار وشکافدار نباشد وبا ماده محافظ غیر از Creosote پوشیده شود.